Vertrouwen in de wetenschap(per)

Drie Vlaamse academies: de Jonge Academie (JA), de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB), en de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) hebben hun krachten gebundeld om een stand van zaken op te maken van het vertrouwen in de wetenschap(per) in Vlaanderen. Dit is een eigen initiatief van hun permanente reflectiegroep Responsible Research & Innovation en Wetenschapsethiek en het is gericht naar het bredere publiek, de onderwijswereld, de media en de diverse beleidsorganen. Het is geschreven door een multi-disciplinaire groep van vooraanstaande onderzoekers uit deze drie academies. 
Er zijn in de laatste jaren verschillende factoren die het vertrouwen in de wetenschap en wetenschappers mogelijk hebben aangetast. De pandemie, fraudegevallen, fake nieuws, sociale media, klimaatverandering en wereldpolitiek zijn slechts enkele voorbeelden. Verdiepende inzichten, concrete ervaringen van de auteurs, resultaten van een bevraging en een historische context tonen aan dat dit vertrouwen vrij goed is bij ons, maar deze analyse toont ook aan dat er nog een belangrijke rol is voor de academies, de media, de onderzoeksinstellingen, het onderwijs met aandachtspunten en aanbevelingen.
Gevraagd wordt dat het beleid de genootschappen zoals de KVAB, KAGB, en JA die de transdisciplinaire dialoog bevorderen en die de communicatie met het brede publiek aangaan, blijft steunen.
De beleidsmakers van de universiteiten en de onderzoeksinstituten en financieringsinstellingen van het onderzoek zoals het FWO worden aangemoedigd om de onderzoekers en onderzoekspraktijken te belonen die het vertrouwen in de wetenschap bevorderen.
Gevraagd wordt dat de onderwijsverstrekkers het wetenschappelijk denken en vertrouwen in de wetenschap zorgvuldig aanleren met concrete argumenten en voorbeelden zoals  ‘Wat is wetenschap en hoe werkt de wetenschap?’, ‘Wat is het onderscheid tussen feiten en opinies’, ‘Wat is een goed debat?’.
Aan de wetenschapscommunicatie van de media wordt gevraagd correcte en aantrekkelijke verhalen over wetenschap en wetenschappers te brengen die ook de wetenschappelijke basis van argumenten in het maatschappelijk debat meegeven. Hierbij verdienen de methodes van factchecking meer aandacht, en steun, ook van de overheid.
Alle betrokkenen in het wetenschapsgebeuren worden aangemoedigd de beste praktijken voor kwaliteit van en vertrouwen in het onderzoek toe te passen.