GMO - Transgene planten

Het objectief van onderhavig rapport is de huidige situatie van transgene planten (GM – planten) in Belgie /EUROPA – 10 jaar na hun introductie wereldwijd – te evalueren en besluiten te trekken in betrekking met R&D, industriële ontwikkelingen en andere aspecten. Het bebouwde areaal met transgene planten groeit
zeer snel, (90 miljoen ha. In 2005) voornamelijk in N- en Z-Amerika, in China en andere Aziatische landen maar niet in Europa. In de Europese Unie ontmoet de introductie van GMO’s hevige tegenstand in vele lidstaten. Hen wordt toegeschreven dat ze onnatuurlijkeigenschappen hebben, gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid en voor het milieu, niet noodzakelijk en uitsluitend het profijt dienen van de grote multinationale bedrijven die zaden en agrochemicaliën produceren. Bovendien worden ze beschouwd als
nog een ander gevolg van de globalisatie. Europese agrobiotechnologische bedrijven moeten meer en meer hun onderzoek buiten Europa laten uitvoeren en voor hun producten ook buitenlandse markten opzoeken.

Transgene planten zijn ontstaan dank zij de geweldige vooruitgang van de moleculaire biologie in de jaren ‘50. Hierdoor werd het mogelijk de genetische code te ontrafelen, de genen te identificeren die verantwoordelijk zijn voor bepaalde eigenschappen en de gewenste genen te introduceren van een bepaald species naar een andere (ook als deze evolutionair ver van elkaar verwijderd zijn). Deze methode heeft grote voordelen t.o.v. de traditionele hybridisatie en mutagenese, daar ze toelaat genomen uit te tekenen met de gewenste eigenschappen. Melden we toch dat de eerste transgene planten geproduceerd werden in België (J. Schell &M. Van Montagu, Universiteit Gent, 1983) en dat in dit domein veel expertise ontwikkeld
werd in ons land.

Op basis van de verbouwde oppervlakten zijn de trangenetische planten in hoofdzaak : maïs, soya, koolzaad
en katoen. De belangrijkste eigenschappen die door genetische modificaties bereikt werden, zijn de weerstand tegen herbiciden en insecten. Bovendien werden nog andere kenmerken toegevoegd of zijn in ontwikkeling zoals weerstand tegen virussen, verhoogde voedingswaarde (aanwezigheid van vitaminen, samenstelling van aminozuren en vetzuren) weerstand tegen droogte, zout-tolerantie en zelfs de productie van pharmaceutische moleculen en vaccins. Andere toepassingen wekken de interesse van de chemische industrie ; zoals de productie van fijne chemicaliën of precursoren voor plastieken en naar de energie-sector toe om meer brandstof te produceren uit biomassa.