In memoriam August Coomans

Prof. Emeritus August Coomans werd geboren te Sint-Katelijne-Waver op 14 september 1936. Hij studeerde achtereenvolgens aan het stedelijk Pitzemburg-atheneum te Mechelen en aan de toenmalige Rijksuniversiteit Gent. Hij was een zeer gewaardeerd bioloog, met een uitmuntende kennis van de biodiversiteit van Ongewervelde Dieren en een wereldautoriteit in de Nematologie. Zijn inzichten in de evolutie en ontwikkeling van levende organismen, in het bijzonder van Invertebraten, bracht hij als een zeer begenadigd lesgever van zijn alma mater over aan de studenten Biologie, Geologie en Farmacie, en later ook in de internationale masteropleiding Nematologie. 

August Coomans behaalde in 1958 zijn licentiaatsdiploma met de Grootste Onderscheiding. Als student was hij leerling-assistent en hij gaf toen al les en praktijk aan zijn medestudenten. In 1963 promoveerde hij tot Doctor in de Wetenschappen, dierkunde, met een gedetailleerde studie over de morfologie en systematiek van Dorylaimina (Nematoda), onder het promotorschap van zijn gerenommeerde leermeester Prof. Lucien De Coninck. Na een loopbaan als assistent, werkleider, en docent werd hij, in 1972, gewoon hoogleraar aan de RUG. Na het emeritaat, op 1 oktober 1978, van prof. De Coninck, nam August Coomans de leiding van het Laboratorium voor Morfologie en Systematiek der Dieren en van het Museum voor Dierkunde, momenteel ondergebracht in het Gents Universiteitsmuseum (GUM).  Hij introduceerde al heel vroeg de elektronenmicroscopie als onderzoeksmiddel in de Biologie. Hij had een diepe interesse voor en visie op het belang van het beschikken over een juistere kennis van de evolutie van leven op aarde. Samen met Lucien De Coninck richtte hij in Gent het Nematodecentrum op, dat nog steeds een wereldautoriteit is in verband met morfologie, ultrastructuur, fylogenie en evolutie van zowel vrijlevende als plantenparasitaire nematoden.  Na zijn emeritaat, in 2001, bleef August Coomans nog verschillende jaren actief in zijn vakgebied.

August Coomans hechtte ook veel belang aan het veldwerk. Als jonge onderzoeker schreef hij artikels over zijn eigen waarnemingen in het veld, met aandacht voor insecten en andere ongewervelden. Jarenlang heeft hij zelf, samen met zijn assistenten, de studentenstages aan de Noord-Franse kust begeleid. Deze stages zijn nog altijd een referentiepunt in de opleiding biologie, en in de opleiding mariene wetenschappen van de Faculteit Wetenschappen. Tijdens talrijke expedities bouwde August Coomans een groot en efficiënt internationaal wetenschappelijk netwerk uit, waarbij thesisstudenten en medewerkers werden opgeleid.  Enkele voorbeelden : expedities naar Congo voor prospectie van aantastingen en schade veroorzaakt aan cultuurgewassen door plantenparasitaire nematoden; expeditie naar het Groot Barrière rif en de Solomon- eilanden voor onderzoek naar de biodiversiteit van invertebraten en het verzamelen van didactisch materiaal, nu ondergebracht in het GUM; expeditie naar Mount Kenya met een onderzoek van de nematoden in de verschillende vegetatiegordels en de bergmeren; verschillende expedities naar Zuid-Afrika voor de verzameling van bodemstalen van Longidoridae; expeditie naar de Galapagoseilanden, op zoek naar de fylogenetische verwantschappen van nematoden, enz. Zijn wetenschappelijk werk is neergeschreven in meer dan 330 internationale publicaties en verschillende boeken.

De bijdrage van August Coomans aan de wetenschappelijke dienstverlening is eveneens zeer uitgebreid. Hij was  editor van verschillende internationale nematologische tijdschriften en nam bestuursfuncties op bij de Koninklijke Belgische Vereniging voor Dierkunde, bij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en het Fonds National des Recherches Scientifiques, bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, het Zeewetenschappelijk Instituut in Oostende (nu Vlaams Instituut voor de Zee – VLIZ) en bij de American en de European Society of Nematologists. In 1978 werd hij verkozen tot lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten KVAB.  

August Coomans was Commandeur in de Leopoldsorde, Commandeur in de Kroonorde, Grootofficier in de Leopoldsorde, Burgerlijke Medaille 1ste klasse, Burgerlijk Kruis 1ste klasse en was houder van de Medaille van verdienste Stad Gent.