Wetenschap aan Zee 2024 - Verder kijken in de ruimte
Lezing
KAAP, Zeedijk 10 Oostende
Organisatie
De Academie organiseert samen met TAZ een driedaags mini-festival ‘Wetenschap aan Zee’ (8 - 10 augustus). Toponderzoekers vertellen over hun onderzoeksdoorbraken en waarom die maatschappelijk belangrijk zijn. De ticketverkoop start 19 juni. Meer info over WAZ 2024 vind je vanaf dan op hun website.
De derde sessie op 10 augustus gaat over: 'Verder kijken in de ruimte'.
Sterrenkunde is één van de oudste natuurwetenschappen die desondanks vandaag nog steeds springlevend is in voortdurend met nieuwe observaties en inzichten op de proppen komt, onder meer door nieuwe meer krachtige ruimtetelescopen en ontwikkelingen in de informatica om de massa stroom van gegevens op te slaan en te verwerken.
Sprekers tijdens de eerste sessie op 10 augustus
Prof. Christoffel Waelkens is emeritus hoogleraar sterrenkunde van de KU Leuven en thans voorzitter van de Koninklijke Vlaamse Academie van België. Hij was mentor van een hele schare internationaal toonaangevende Vlaamse sterrenkundigen. Zijn wetenschappelijk onderzoek betreft de structuur en de evolutie van sterren en hun omgevingen door middel van waarnemingen vanop de aarde en in de ruimte. Prof. Waelkens leidde tot 2023 de Belgische betrokkenheid bij het MIRI-instrument van de James Webb Ruimtetelescoop.
Dr. Hans Plets is directeur van het internationale 'Einstein Telescope Project Office' van de Euregio Maas-Rijn en tevens Manager van het project Einsteintelescoop in Vlaanderen (FWO). Hij deed ondermeer onderzoek over de ozonlaag op het Koninklijk Meteorologisch Instituut in Ukkel en verdiende daarna zijn sporen bij het internationale management van grote onderzoeksprojecten. Hans Plets is ook bekend als wetenschapsjournalist (onder meer bij EOS) en publiceerde in 2021 het boek 'Verdwaald in de werkelijkheid - de mens op zoek naar zijn plaats in de kosmos' (Uitg. Sterck & De Vreese).
Prof. Rudy Swennen is emeritus hoogleraar geologie van de KU Leuven en is lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België. Hij deed zijn doctoraat in een gebied nabij het drielandenpunt. Hij was (vice-)voorzitter en secretaris van Geologica Belgica (Belgische vereniging voor geologie) waarvan hij in 2023 de E. Vandenbroeck medaille kreeg voor zijn wetenschappelijke verdienste. Zijn wetenschappelijk onderzoek betreft de karakterisatie van reservoir gesteenten (olie, gas, schaliegas, geothermie, waterstof) op exploratieschaal. Verder heeft hij onderzoek gedaan naar met zware metalen vervuilde sites en de hieraan verbonden eco- en humaan toxicologische risico's.
Moderator: Prof. Leen Decin is hoogleraar stellaire en exoplanetenastrofysica aan het Instituut voor Sterrenkunde van de KU Leuven. Leen Decin is sinds 2023 directeur van het instituut en geeft leiding aan een divers team van circa 100 leden. Het onderzoek van Leen Decin gaat over de evolutie van sterren en exoplaneten. Zij gebruikt hierbij een interdisciplinaire aanpak met observaties van top observatoria, numerieke simulaties, kwantum- en laboratoriumchemie, en technieken uit de wiskunde en AI.
Verder kijken in de ruimte
Verbazende ontwikkelingen in de sterrenkunde dank zij de nieuwste ruimtetelescopen
Zaterdag 10 augustus 2024, 11.00 u.
Moderator: Prof. Leen Decin, KU Leuven.
De 'James Webb Ruimtetelescoop':
Van 'small is beautiful' tot 'large and wonderful'
Christoffel Waelkens, Prof. em. KU Leuven
De James Webb Ruimtetelescoop gelanceerd door de Europese Ariane 5 raket, is de meest ongelooflijke telescoop die sterrenkundigen op dit moment ter beschikking hebben. De telescoop was oorspronkelijk bedoeld om heel ver terug te kijken in de geschiedenis van ons heelal, meer specifiek naar de beginfase toen de eerste kosmologische structuren geboren werden. Maar nu blijkt deze telescoop ook enorm nuttig te zijn voor onderzoek naar planeten rond andere sterren. Deze voordracht vertelt over de meest opwindende ontdekkingen recent gemaakt dank zij deze telescoop en wat de toekomst ons op korte termijn nog gaat brengen.
De Einstein Telescoop (ET):
Landt ET in onze achtertuin?
Dr. Hans Plets, Einstein Telescope Project Office
De Einsteintelescoop haalt regelmatig het nieuws als een nieuw venster op het heelal. Maar wat is het precies? Waarom moeten we het belangrijk vinden? Wanneer komt dat ding er? En bovenal: waar gaat het komen? Is het echt waar dat deze telescoop misschien voor een stuk naar Vlaanderen komt? Maak kennis met het fascinerende verhaal over deze wetenschappelijke topinfrastructuur van de toekomst. Een verhaal over de donkere krochten van het heelal, het visionaire brein van Einstein, koppige wetenschappers en een scharnierpunt in de geschiedenis van de wetenschap. Hoog tijd voor ons 'man on the moon'-moment!
Is Voeren de ideale plek voor de Einstein telescoop?
Hoe geologen onderaardse structuren onderzoeken
Rudy Swennen, Prof. em. geologie, KU Leuven
Het drielandenpunt tussen Belgie, Nederland en Duitsland is één van de kanshebbers om de Einstein Telescoop te bouwen. Deze telescoop is in feite een enorm ondergronds observatorium, bestaande uit een gelijkzijdige driehoek van 10 x 10 x 10 kilometer. Het is gelokaliseerd op een diepte van 250 meter dat zwaartekrachtgolven zal kunnen meten en speciale eisen stelt aan de ondergrond. Maar hoe zoeken we zoiets uit? En wat is er zo bijzonder aan de Voerense ondergrond?