Roger Van Overstraeten: vader van de micro-elektronica in Vlaanderen

Lezing

18-11-2021

Paleis der Academiën & Online

Roger Van Overstraeten: vader van de micro-elektronica in Vlaanderen

Organisatie

Academisch Cultureel Forum

Roger baron Van Overstraeten (1937 –1999) was hoogleraar micro-elektronica aan de KULeuven en oprichter en eerste algemeen directeur van het Interuniversitair Micro-Elektronica Centrum (imec) in Leuven.

In 1960 promoveerde hij aan de KU Leuven tot burgerlijk elektrotechnisch-werktuigkundig ingenieur. Het was een boeiende tijd voor wetenschappers en technologen. Kwantummechanica legde de atomaire geheimen bloot van de materie en de nucleaire technologie. Dat leidde in 1947 tot de ontdekking van de transistor en in 1958 van de eerste geïntegreerde schakeling (IC). Geïntrigeerd door deze doorbraken in de halfgeleiderfysica trekt de jonge Van Overstraeten in 1960 met een beurs van de Belgian Educational Foundation naar Stanford University te midden van het ontluikende Silicon Valley. Hij behaalt er in 1963, onder leiding van Prof. J. Moll, zijn doctoraat over het gedrag van silicium p-n juncties bij hoge spanningen. Tijdens zijn doctoraat leert hij hoe, in Stanford en Berkeley, doctoraal onderzoek de stuwkracht levert van industriële innovatie en hij maakt er kennis met de pioniers van Silicon Valley zoals Gordon Moore en Robert Noyce, de stichters van Fairchild, dat de bakermat wordt van de chip industrie wereldwijd. Aan de KU Leuven beseffen o.m. A.De Bock, R.Van Cauteren en Armand Van Hoof  het belang van halfgeleiderfysica voor de industrie van morgen en overtuigen de jonge Van Overstraeten om als hoogleraar terug te keren naar Leuven en er in 1965 een laboratorium voor Fysica en Elektronica van Halfgeleiders (FEH) op te starten. Hij weet al snel enkele briljante doctoraatstudenten aan te trekken en samen ontwerpen ze hun eigen apparatuur voor verder onderzoek op silicium dioden. Zij leveren internationaal erkende experimentele en theoretische bijdragen over o.m. hoge doperingseffecten. Hierdoor kon men voor het eerst via numerieke technieken nauwkeurig de karakteristieken van transistoren en zonnecellen berekenen uit hun fysische samenstelling. Door dit succes werd FEH in 1970 uitgekozen als een speerpunt actie aan de KU Leuven en kreeg het laboratorium ruime financiering van het NFWO en GOA. Daardoor konden meer doctorandi worden aangetrokken en werd een eerste clean room gebouwd voor verder fundamenteel en toegepast onderzoek naar productietechnieken en computer gesteund ontwerp (CAD) van klantgerichte IC’s (ASIC’s). In 1972 was Van Overstraeten medeoprichter van Leuven Research and Development (LRD), de eerste Belgische organisatie voor contract onderzoek tussen universiteit en industrie met de bedoeling  "Vlaanderen op de kaart van de industrie van de toekomst plaatsen door een generatie ingenieurs op te leiden die, naast een soliede wetenschappelijke basis, tevens oog hebben voor de maatschappelijke en economische vooruitgang van het volk". In 1975 werd van Overstraeten departementshoofd van Elektrotechniek en richtte hij de afdeling ESAT op als samensmelting van FEH met de systeemgroepen, waardoor, via LRD, al snel een intense samenwerking met bedrijven en andere universiteiten tot stand kwam zoals o.m. met Philips, BTMC, Barco, Siemens, Aachen University, Stanford, Berkeley e.a.

Begin 1980 telde de IC groep meer dan 70 onderzoekers en werd duidelijk dat verdere groei de universitaire middelen snel te boven zou gaan. In 1982 lanceerde Gaston Geens de Derde Industriële Revolutie in Vlaanderen (DIRV) waarbij hij Van Overstraeten de opdracht gaf Vlaanderen op de kaart van de micro-elektronica te zetten. Dat leidde in 1984 tot de oprichting van de chipsfabriek MIETEC (nu ON-Semiconductor)  in Oudenaarde en van het Interuniversitair Micro-Elektronica Centrum in Leuven (imec) waarvan Van Overstraeten directeur wordt.  Imec is het eerste Vlaamse interuniversitair instituut dat, naar Stanford’s voorbeeld, een brug vormt tussen meer fundamenteel universitair onderzoek en de halfgeleider en systeem industrie wereldwijd. De investering van de Vlaamse Executieve en de GIMV lieten toe een volwaardige pilootlijn voor onderzoek naar technologie en productie van CMOS IC’s en zonnecellen op te zetten die 5 tot 10 jaar vooruitloopt op de state of the art naast het ontwikkelen van computer gesteunde ontwerpmethoden voor digitale signaalverwerking chips die de bakermat vormen van de digitalisering. In de lezing wordt dieper ingegaan op de enorme impact die dat heeft teweeggebracht op de IT innovatie in Vlaanderen en de wereld. 

Bij zijn vroegtijdig  overlijden in 1999 was imec gegroeid van 70 tot 900 onderzoekers. Daarna hebben zijn medewerkers van het eerste uur zijn pionierswerk met groot succes verdergezet. Daardoor is imec uitgegroeid tot een vertrouwde partner van bedrijven, start-ups en universiteiten, en brengt vandaag 4.500 topwetenschappers uit 94 landen samen. Imec heeft zijn hoofdzetel in Leuven en R&D-groepen die verspreid zijn over een aantal Vlaamse universiteiten, in Nederland, Taiwan, de VS, en kantoren in China, India en Japan. In 2020 bedroegen de bedrijfsopbrengsten van imec 680 miljoen euro. Regionaal wordt samengewerkt met 572 partners op gebied van technologie voor gezondheidszorg, slimme steden en mobiliteit, industrie 4.0, duurzame energiesystemen en AI.

Zonder overdrijven kan men dus Prof. Roger baron Van Overstraeten terecht de vader van de micro- en nano-elektronica in Vlaanderen noemen. 

 

 

Da Vincilezing door Hugo De Man

Hugo De Man is professor emeritus van de KU Leuven. Burgerlijk Elektrotechnisch ingenieur en Doctor in de Toegepaste wetenschappen (KU Leuven). In 1975 gasthoogleraar aan U.C. Berkeley. 1978-2005: Gewoon hoogleraar Elektrotechniek aan de KU Leuven gespecialiseerd in computermethoden voor automatisatie van het ontwerp van chips voor digitale signaalverwerking. 1992: Medeoprichter van DSP Valley.

In 1984 medeoprichter van IMEC (Interuniversity Micro-electronics Center), waar hij van 1984-1995 directeur was van de onderzoeksgroep voor automatisatie van ontwerp van chip architecturen. In 1995 benoemd tot Senior Research Fellow van imec belast met advies inzake lange termijn onderzoek..

Hugo De Man is Life Fellow van IEEE (Institute of Electronic and Electrical Engineers) en is erelid van de Klasse Technische Wetenschappen van de KVAB.

 

Deze lezing zal plaatsvinden in het Paleis der Academiën (Brussel), mits inachtname van de geldende maatregelen m.b.t. COVID-19, waaronder het vereiste Covid Safe Ticket. Online deelname is mogelijk.

 

 

 

Programma: 

18-11-2021

1 Inleiding 17:30 - 17:40
2 Da Vincilezing 17:40 - 18:40
Hugo De Man, KVAB (spreker)
3 Vragen uit het publiek 18:40 - 19:00