Is de wetenschap(per) te vertrouwen?

Wat hebben we geleerd uit de recente evoluties zoals de COVID pandemie, de sociale media en de AI-revolutie over het vertrouwen in de wetenschap? 

Er leven heel wat vragen en meningen.

- Hoe is het vertrouwen in de wetenschap in Vlaanderen veranderd?

- Openheid en transparantie binnen de wetenschap

- Hoe omgaan met onzekerheden, twijfels, in de wetenschappen en divergenties tussen de wetenschappers?

- Snelheid in de wetenschap bij urgente vragen vanuit de samenleving, de media en de politiek versus vertraagde communicatie om de onderzoeksresultaten eerst te dubbelchecken

- Wetenschappelijk debat en consensus — wat met het publiek?

- De wetenschapper als opiniemaker, de expert in de media en in publiek-wetenschappelijk debat

- Hoe moet de wetenschapper zijn/haar taken afbakenen tussen vinden, verifiëren en communiceren van wetenschappelijke evidentie en advies vanuit wetenschap aan de politiek?

- Objectiviteit versus vooringenomenheid bij wetenschappers, verklaren van al dan niet waargenomen belangenconflict.

Op 16 oktober gaan we hier dieper op in. Deelname is gratis, inschrijven verplicht.

Joos Vandewalle

Prof. Em Joos Vandewalle is burgerlijk ingenieur verbonden aan het departement Elektrotechniek (ESAT) van KU Leuven en Open Science ambassador voor KU Leuven. Zijn onderzoek focust op de wiskundige ingenieurstechnieken met voorname activiteiten in de signaalverwerking, automatisatie en  neurale netwerken.  Meer dan 20 jaar beklemtoonde hij in zijn vak Artificial Neural Networks (ANN) voor de Internationale master AI studenten van de KU Leuven dat ANN geen magie is maar een toepassing van wiskunde en menselijke creativiteit. Samen met Giovanni Samaey publiceerde hij het boek, "X-factor, 20 verhalen over de onzichtbare kracht van wiskunde”, bij Pelckmans Pro, in 2016, waarvan nu recent een Engelse versie verschenen is bij Springer. Hij is lid van de Klasse van de Technische Wetenschappen van de KVAB. Hij was voorzitter van KVAB in 2017 en 2018 en is de coördinator van de Reflectiegroep Responsible Research & Innovation en Wetenschapsethiek van KVAB. Deze Reflectiegroep organiseert een activiteit over dit thema. Vorig jaar was dit een denkersprogramma over de reproduceerbaarheid  van het onderzoek.

Erika Vlieghe

Professor Erika Vlieghe is arts infectieziekten met professionele ervaring in het binnen- en buitenland (VK, Oeganda, Ecuador, Cambodja). Ze studeerde geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven (1996), Tropische Ziekten aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen (ITM, 1997) en specialiseerde zich in interne geneeskunde en infectieziekten aan de Katholieke Universiteit Leuven (2004).

Van 2004 tot 2017 werkte ze als senior staflid en onderzoeker aan het ITM. Sinds 2017 leidt ze de afdeling Algemene Interne Geneeskunde, Infectieziekten en Tropische Geneeskunde in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA); ze doceert tropische geneeskunde en infectieziekten in verschillende bachelor- en postgraduaatopleidingen aan de Universiteit Antwerpen en het ITM.

De afgelopen jaren was ze betrokken bij onderzoek en capaciteitsopbouw op het gebied van antibioticaresistentie in lage- en middeninkomenslanden; in 2014 promoveerde ze op dit gebied. Van oktober 2014 - oktober 2015 was Erika Vlieghe aangesteld als 'Nationale Ebola-coördinator' in België. Sinds het begin van de COVID-19 crisis staat ze aan het hoofd van verschillende wetenschappelijke comités die de federale regering adviseren over pandemiebeheer en paraatheid. Sinds 2022 is ze ook lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Geneeskunde en vicevoorzitter van de Vlaamse Erkenningsraad voor Klinische Infectiologie.

Geert Molenberghs

Geert Molenberghs is professor in de biostatistiek aan de KU Leuven en de Universiteit Hasselt. Hij is licentiaat wiskunde (Universiteit Antwerpen 1988) en doctor in de biostatistiek (Universiteit Antwerpen en KU Leuven 1993). Zijn onderzoek richt zich op statistische methodologie voor en toepassingen in medische statistiek en klinische studies. Hij is auteur van verscheidene wetenschappelijke boeken. Hij was editor van een drietal statistische tijdschriften (Applied Statistics, Biometrics, Biostatistics) en is series editor van  de Wiley Series in Probability and Statistics. Hij stichtte het Centrum voor Statistiek (CenStat) van de UHasselt en het Interuniversitair Instituut voor Biostatistiek en statistische Bioinformatica (I-BioStat), een samenwerkingsverband van KU Leuven en UHasselt. Hij kreeg verscheidene onderscheidingen, waaronder de Guy Medal in Bronze van de Royal Statistical Society, en de Myrto Lefkopoulou Award van de Harvard School of Public Health. Gedurende de pandemie was hij actief in onderzoek en adviesverlening aan de overheid. Hij speelde ook een actieve rol in de wetenschapscommunicatie op dit vlak, waarvoor hij een erkenning kreeg van de KVAB.

Karolien Poels

Karolien Poels is hoogleraar Strategische Communicatie en Persuasieve Technologie aan de Universiteit Antwerpen en voorzitter van het departement Communicatiewetenschappen. Ze is verbonden aan de onderzoeksgroep MIOS en specialiseert zich in de interactie tussen mens, media en technologie. Haar onderzoek richt zich op de strategische communicatie van complexe uitdagingen die zich (voornamelijk) afspelen in online omgevingen. De nadruk ligt daarbij op de (media)ervaringen van de publiekszijde en deze worden als input meegenomen bij het ontwerpen van ‘overtuigende’ technologieomgevingen. Ze is medeoprichter van the Antwerp Social Lab. Ze is alumna van de Jonge Academie van Vlaanderen en was van 2019-2023 voorzitter van NeFCA (Netherlands Flanders Communication Association).

Egbert Lox

Egbert Lox studeerde in 1982 af aan de Ugent als Burgerlijk Ingenieur Scheikunde en behaalde daar ook het doctoraat in 1987. Hij starte zijn industriële loopbaan in de centrale R&D van Degussa in Hanau, Duitsland waar hij de onderzoeksafdeling op het gebied van de katalytische uitlaatgasreiniging voor verbrandingsmotoren uitbouwde. Vanaf 2005 mocht hij de centrale R&D divisie van umicore leiden, met laboratoria in Olen ( Belgie) en Hanau ( Duitsland). Tot slot werd hij in 2012 belast met het managen van de wereldwijde Government Affairs activiteiten van Umicore. Hij is op pensioen sinds 2021 en blijft actief in adviesraden van meerdere wetenschappelijke instellingen in Duitsland en Belgie. Hij is algemeen voorzitter van ie-net ingenieursvereniging.

Tim Pauwels

Tim Pauwels is al meer dan een kwarteeuw journalist en presentator bij VRT Nieuws. Hij heeft er ook een mandaat van vijf jaar opzitten als nieuwsombudsman van de redactie. In die functie kwam hij heel vaak in contact met mailers die hun eigen amalgaam maken van wetenschappelijk onderzoek of van propaganda-informatie met een wetenschappelijke tintje.  Dat begon bij discussies rond klimaatverandering, maar vooral de coronajaren waren voor hem een  bijzondere periode. Als nieuwsombudsman ging hij al vlug inzien hoe belangrijk het weerwerk tegen desinformatie, propaganda en fake argumentatie is. Hij engageerde zich ook in dat weerwerk en hij is één van de initiatiefnemers van deCheckers en van Factcheck.Vlaanderen. Op basis van de duizenden mails heeft hij een scherp zicht op de groeiende groep van mensen die geneigd zijn om elke vorm van gezagsinformatie, of ze nu van journalisten of van wetenschappers komt, te wantrouwen.

Dries De Smet

Dries De Smet is coördinator van de wetenschapsredactie van De Standaard. Hij behaalde in 2011 een doctoraat in de economische wetenschappen, en was vier jaar chef economie bij De Standaard. Net voor de coronapandemie uitbrak, maakte hij de overstap naar de wetenschapsredactie. Met zijn voorliefde voor statistieken en data fileerde hij de coronacijfers, analyseerde epidemiologische gegevens, lichtte talloze coronastudies door en doorgrondde de veiligheid en werkzaamheid van vaccinaties. Tijdens de crisis schoolde hij zich aan de UAntwerpen bij in het wiskundig modelleren van infectieziektes. De wetenschappelijke coronaverslaggeving van De Standaard werd in 2021 genomineerd voor de Belfius Persprijzen.