Ferdinand Peeters: de echte vader van de pil

Da Vincilezing door Karl van den Broeck

Dr. Ferdinand - 'Nand'- Peeters werd in 1918 geboren in Mechelen. Na zijn studies vestigde hij zich als gynaecoloog in Turnhout. Hij bouwde daar een enorme praktijk uit en hij leidde ook de afdeling Gynaecologie in het Elisabethziekenhuis. In 1959-'60 testte hij verschillende doseringen uit van twee synthetische hormonen die eerder door de Amerikaan Gregory Pincus waren gebruikt om de eerste experimentele anticonceptiepil samen te stellen. Hij deed dat op eigen vraag voor de Duitse firma Schering. Peeters slaagde er in 1960 als eerste in een pil samen te stellen die veel lichter was dan die van Pincus en die op dat moment geen noemenswaardige bijwerkingen had. Ze werd in 1961 door Schering op de markt gebracht en was zo de eerste klinisch bruikbare anticonceptiepil. De andere pilfabrikanten namen al snel de dosering van Anovlar over.

Peeters probeerde tijdens het Tweede Vaticaans Concilie samen met de Leuvense theoloog Louis Janssens, om Paus Johannes XXIII ervan te overtuigen de pil toe te laten. Toen zijn opvolger, Paulus VI, in 1968 in Humanae vitae de pil afwees, besloot Peeters niet meer te praten over zijn bijdrage tot de ontwikkeling van Anovlar. Hij overleed in 1998. Weinig mensen in zijn omgeving wisten van zijn pioniersrol in de jaren zestig. 

Pas in 2010 werd die rol duidelijk na een onderzoek van Karl van den Broeck waarvan een eerste neerslag verscheen in Knack. Daarop volgde een documentaire op CANVAS, een wetenschappelijke publicatie in The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care en een boek. De uitvinding van Nand Peeters werd in 2014 door Radio1 uitgeroepen tot de Beste Belgische Uitvinding. Dokter Peeters kreeg een straat in Turnhout en een postzegel van BPost.

---

Karl van den Broeck (°1966) is journalist. Hij werkte voor De Morgen en was een tijdlang hoofdredacteur van Knack. Vandaag leidt hij het debatplatform Agora bij BOZAR en is hij hoofdredacteur van Apache, een onafhankelijk nieuwsplatform voor onderzoeksjournalistiek.

In 2014 publiceerde hij 'De echte vader van de pil'. Een Engelse vertaling verscheen in 2019.