250 jaar Academies in Brussel

Geschiedenis

Op 16 december 1772 werd de Keizerlijke en Koninklijke Academie voor Wetenschappen en Letteren van Brussel opgericht, in een periode dat de Zuidelijke Nederlanden onder de voogdij stonden van de Oostenrijkse keizerin Maria Theresia. Deze Academie werd echter afgeschaft toen de Zuidelijke Nederlanden als Belgische departementen bij de Franse republiek werden ingelijfd. Ze werd heropgericht in 1816 door Willem I, vorst van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, en werd in 1845, 15 jaar na de totstandkoming van het koninkrijk België, uitgebreid met een afdeling kunsten. Ondertussen was er in 1841 een aparte Academie voor geneeskunde ontstaan.

Deze instellingen waren uiteraard overwegend Franstalig en Vlaamse leden streefden naar een Vlaamse Academie. Dit leidde in 1886 tot de oprichting van een Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde te Gent en in 1938 tot een Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten en een Vlaamse Academie voor Geneeskunde.

Dit gaf aanleiding tot een verwarrende situatie met enerzijds nationale, officieel tweetalige instellingen waarvan de leden uit het Noorden en het Zuiden van het land kwamen en anderzijds Vlaamse instellingen. In 1971 werd daar een einde aan gemaakt door de oprichting van twee evenwaardige Academiën, een Nederlandstalige, behorend tot de Vlaamse Gemeenschap en een Franstalige, behorend tot de Franse Gemeenschap. Hetzelfde gebeurde voor de geneeskunde. We huizen allemaal onder hetzelfde dak: het prestigieuze Paleis der Academiën aan de Hertogsstraat 1 te Brussel.

Feestjaar

De activiteiten tijdens dit jubileumjaar willen het maatschappelijk belang van onze academiën in de kijker zetten: in het verleden, het heden én in de toekomst. De ARB doet dit naar Franstalig België toe en de KVAB naar Vlaanderen toe, maar ook gezamenlijke en internationale evenementen staan op het programma.

Activiteitenprogramma:

11-12 mei: Transforming Science: Pathways Towards Sustainability and Trustworthiness (KVAB, ARB, ALLEA)

12 mei: Voorjaarsrecital met Herwig Coryn en Daniël Blumenthal (Gratis concert met werk van componisten uit de Klasse Kunsten van de KVAB)

3-5 augustus: Wetenschap aan Zee (in het kader van Theater aan Zee te Oostende)

30 september: Symposium 250 jaar Keizerlijke en Koninklijke Academie (KVAB - Commissie Historische Wetenschappen)

16 november: Academische zitting in aanwezigheid van de koning, in BOZAR (KVAB en ARB)

16-17 november: Internationale conferentie: “Role of academies in the 21st century” (KVAB en ARB)

9 december: Afsluitend concert met het Nationaal Orkest van België (KVAB, ARB, BOZAR)

Jubileumboek

Naar aanleiding van dit jubileum publiceren de ARB en de KVAB samen een boek over de rol van de Belgische academies in de samenleving. De rode draad doorheen de publicatie is de wetenschappelijke aanpak van belangrijke maatschappelijke uitdagingen: klimaat, onderwijs, gezondheidszorg enz. Het boek zal verschijnen in het Engels, het Nederlands en het Frans. Het bevat twaalf hoofdstukken die uitgewerkt werden door werkgroepen bestaande uit leden van KVAB en ARB, aangevuld met enkele externe experts.

Feestlogo

In het logo, dat voor deze gelegenheid ontworpen werd door Siegfried De Buck, kijkt Maria Theresia vanuit het verleden naar onze hedendaagse verwezenlijkingen. Dit is in essentie de boodschap die we in dit feestjaar willen brengen.