Klimaatverandering: een analyse

Onder aanhoudende opwarming van de aarde zullen extreme gebeurtenissen zoals hittegolven de komende decennia blijven toenemen in frequentie, intensiteit, duur en ruimtelijke omvang. Van jongere generaties wordt daarom verwacht dat ze tijdens hun leven vaker met dergelijke gebeurtenissen worden geconfronteerd dan oudere generaties. Dit roept belangrijke vragen op over solidariteit en eerlijkheid tussen generaties die de afgelopen jaren hebben geleid tot een golf van klimaatprotesten onder leiding van jongeren, en die de vragen over gelijkheid tussen generaties ondersteunen die in recente klimaatgeschillen zijn gerezen. Het standaard wetenschappelijke paradigma is echter om klimaatverandering te beoordelen in discrete tijdvensters of op discrete niveaus van opwarming, een 'periode'-benadering die kwantificering verhindert van de hoeveelheid extremere gebeurtenissen een bepaalde generatie tijdens zijn leven zal ervaren in vergelijking met een andere. Door een 'cohort'-perspectief te ontwikkelen om veranderingen in levenslange blootstelling aan klimaatextremen te kwantificeren en generaties te vergelijken, schatten we dat kinderen die in 2020 zijn geboren, een twee- tot zevenvoudige toename van extreme gebeurtenissen, met name hittegolven, zullen ervaren onder de huidige overeenkomsten van het klimaatbeleid. Onze resultaten wijzen op een ernstige bedreiging voor de veiligheid van jonge generaties en roepen op tot drastische emissiereducties om hun toekomst veilig te stellen.

Eén van de markantste gebeurtenissen van 2021 was de grote overstroming als gevolg van een “waterbom” in Wallonië en Duitsland. De vier zomers daarvoor waren bij ons extreem droog. Er werd toen opgeroepen om spaarzaam om te springen met het gebruik van water. Ook waren en sproei- en captatieverboden. In 2020 kwam er zelfs een paar dagen geen water uit de kraan in enkele Vlaams-Brabantse gemeenten. Vlaanderen blijkt erg kwetsbaar voor zowel intense regenval en wateroverlast als voor de toenemende zomerse droogteperioden. Dat is vooral het gevolg van onze hoge bevolkingsdichtheid en urbanisatiegraad. In de lezing wordt uitgelegd waarom dit precies is en wat de concrete gevolgen van de klimaatverandering zijn voor de waterhuishouding, met specifieke focus op Vlaanderen. Meer watertekorten? Meer wateroverlast? En wat is de invloed van de toenemende urbanisatie? Moeten en/of kunnen wij ons aanpassen? Zo ja, hoe?

In deze lezing worden een aantal vragen behandeld: wat is de Green Deal en wat betekent de Europese Klimaatwet. Welke pakket aan maatregelen implementeert Fit for 55? Wat houdt de CBAM (carbon border adjustment mechanism) eigenlijk in? Wat met de EU Taxonomy? Hier gaat in aandacht in het bijzonder uit naar de recente beslissingen inzake gas en nucleaire energie.