De Einsteintelescoop, Blik op Oneindig
Position Paper | Year 2024
De Einsteintelescoop
Blik op Oneindig
Op 14 september 2015, net geen eeuw nadat Einstein hun bestaan voorspelde,
werden zwaartekrachtsgolven – rimpels in tijd en ruimte die zich met de
snelheid van het licht voortplanten – voor het eerst geobserveerd. Dit
luidde het begin van een nieuw tijdperk in: de mensheid kreeg er een nieuw
paar ogen bij. Inderdaad, tot dan namen we ons universum waar gebruik
makend van ofwel elektromagnetische straling (zoals zichtbaar licht) ofwel
kosmische straling (zoals neutrino’s). Met het vermogen om
zwaartekrachtsgolven te meten, hebben we nu een nieuwe wijze om het heelal
te verkennen. Ultiem draagt ze zelfs de belofte in zich om door te dringen
tot het prilste begin van onze kosmos.
Om de stap naar een echte “zwaartekrachtsgolvenastronomie” te zetten hebben we evenwel een nieuwe generatie aan waarnemingsinstrumenten – gigantische interferometers – nodig. Het Europees project, de Einsteintelescoop (ET), dat al meer dan anderhalf decennium op de tekentafel ligt, is ongetwijfeld het verst gevorderd. ET wordt een driehoekige interferometer met zijdes van 10 km lengte die zowat tweehonderdvijftig meter diep in grote tunnels onder de grond komt te liggen. Er zijn momenteel drie kandidaat-locaties om deze enorme internationale wetenschappelijke infrastructuur te huisvesten, waaronder de streek rond het drielandenpunt België-Duitsland-Nederland. De uiteindelijke beslissing omtrent de locatie van ET wordt niet voor 2027 verwacht.
Dit standpunt drukt het belang uit dat de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten aan dit wetenschappelijk infrastructuurproject hecht. De impact ervan valt nauwelijks te overschatten, en dit niet alleen op wetenschappelijk, maar ook op economisch en maatschappelijk vlak. Daarom laten we een bevattelijke inleiding op de wetenschap en de technologie van ET volgen door een uitgebreide verkenning van de socio-economische mogelijkheden die eruit voortvloeien voor de regio. We sluiten het standpunt af met een reeks aanbevelingen.
Om de stap naar een echte “zwaartekrachtsgolvenastronomie” te zetten hebben we evenwel een nieuwe generatie aan waarnemingsinstrumenten – gigantische interferometers – nodig. Het Europees project, de Einsteintelescoop (ET), dat al meer dan anderhalf decennium op de tekentafel ligt, is ongetwijfeld het verst gevorderd. ET wordt een driehoekige interferometer met zijdes van 10 km lengte die zowat tweehonderdvijftig meter diep in grote tunnels onder de grond komt te liggen. Er zijn momenteel drie kandidaat-locaties om deze enorme internationale wetenschappelijke infrastructuur te huisvesten, waaronder de streek rond het drielandenpunt België-Duitsland-Nederland. De uiteindelijke beslissing omtrent de locatie van ET wordt niet voor 2027 verwacht.
Dit standpunt drukt het belang uit dat de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten aan dit wetenschappelijk infrastructuurproject hecht. De impact ervan valt nauwelijks te overschatten, en dit niet alleen op wetenschappelijk, maar ook op economisch en maatschappelijk vlak. Daarom laten we een bevattelijke inleiding op de wetenschap en de technologie van ET volgen door een uitgebreide verkenning van de socio-economische mogelijkheden die eruit voortvloeien voor de regio. We sluiten het standpunt af met een reeks aanbevelingen.
