Wetenschap aan Zee 2024 - Geheimen van de Noordzee
Lecture
VLIZ, Jacobsenstraat 1, Oostende
Organisation
De Academie organiseert samen met TAZ een driedaags mini-festival ‘Wetenschap aan Zee’ (8 - 10 augustus). Toponderzoekers vertellen over hun onderzoeksdoorbraken en waarom die maatschappelijk belangrijk zijn. De ticketverkoop start 19 juni. Meer info over WAZ 2024 vind je vanaf dan op hun website.
De tweede sessie op 9 augustus gaat over: 'Geheimen van de Noordzee: Verdronken landen en ongewone zeezoogdieren'.
De Noordzee lijkt vanop het strand één grote massa water maar in feite zijn er allerlei fascinerende ontdekkingen te doen. Er liggen op de zeebodem de resten van oeroude landschappen en bewoning. In het water vinden we niet alleen garnalen, tong, en rogge, maar heuse zeezoogdieren zoals orka’s. We gaan luisteren hoe zee archeologen en marine biologen die schatten ontdekken en bestuderen, en wat dit ons kan leren over de effecten van klimaatverandering in het verleden en nu.
Sprekers tijdens de eerste sessie op 9 augustus
Dr. Jan Seys is hoofd wetenschapscommunicatie en woordvoerder bij het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). Hij is opgeleid als marien bioloog (dr. RUG), met educatieve ervaring als docent, toeristisch gids en ontwikkelaar van leerplatformen en pionier van de Oceaangeletterdheid beweging in Europa, incl. organisator van de eerste Europese conferentie over Oceaangeletterdheid (2012, Brugge) en van de internationale CommOCEAN 2016 conferentie over mariene wetenschapscommunicatie. Hij publiceerde onder meer 'Onze kust anders bekeken' met Misjel Decleer (fotograaf) en Arnout Zwaenepoel (co-auteur). Uitg: Het Bronzen Huis, 2009.
Vincent Langouche belichaamt een unieke samensmelting van kunst en wetenschap. Na zijn filmstudie aan het Koninklijk Instituut voor Theater, Film en Geluid in Brussel, verdiepte hij zich in de astrofysica en behaalde een Master of Science aan de KU Leuven. Zijn dubbele expertise culmineerde in de documentaire 'Quantum Revolution' (2015), waarin hij ingewikkelde wetenschappelijke concepten vertaalt naar visueel meeslepende verhalen. Sinds 2016 is Vincent festivaldirecteur van het Leuven International Short Film Festival.
Dr. Jan Haelters werkt al bijna 30 jaar voor het Instituut voor Natuurwetenschappen. Hij coördineert, samen met enkele collega's, de tussenkomst van de overheid bij strandingen van zeezoogdieren. Dat zijn bij ons vooral zeehonden en bruinvissen, jaarlijks soms meer dan 150, maar heel af en af en toe ligt bij ons op het strand ook een potvis, een vinvis, een orka of een spitssnuitdolfijn. De autopsie van de dieren wordt uitgevoerd aan universiteiten, in samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen te Brussel. Jan Haelters vertegenwoordigt België ook in internationale fora over zeezoogdieren, waaronder het wetenschappelijk comité van de Internationale Walvisvaartcommissie. Daarnaast coördineert hij de milieu-effectenbeoordeling van activiteiten op zee, zoals van de constructie van windparken.
Geheimen van de Noordzee
Verdronken landen en ongewone zeezoogdieren
Vrijdag 9 augustus 2024, 11.00 u.
Het begraven verleden van onze Noordzee
Doggerland en Testerep
Jan Seys, Vlaams Instituut voor de Zee
Je zou het niet zeggen, maar de Noordzee in zijn huidige vorm bestaat nauwelijks 8000 jaar. Daarvoor stond deze zee meer droog dan nat, en bood wat nu zeebodem is ruimte aan een heuvelachtig landschap met rivieren, én een rijke fauna. Tijdens de laatste IJstijd (piekend 20.000 jaar geleden) ogend als een droge, koude steppe, bewoond door mammoeten, wolharige neushoorns, wisenten, sabeltandtijgers en rendieren. In warmere periodes aangevuld met reuzenherten en nog veel ander moois. Ook onze voorouders moeten er actief zijn geweest. Ga je nog verder in de tijd, dan verschijnen ook walruskolonies, bosolifanten en hyena's op het toneel. Van veel recentere datum is het verhaal van het verdronken schiereiland Testerep. Het stuk land waarop Oostende, Westende en Middelkerke ontstonden. De reep grond, die ook vandaag nog heel wat geheimen in zich draagt!
Film: Testerep
Vincent Langouche, Onafhankelijk Filmregisseur
Testerep was een schiereiland dat tot de middeleeuwen voor de Belgische kust lag (ter hoogte van Oostende) en uiteindelijk door de zee werd verzwolgen. Aan de hand van het verdwenen schiereiland gaat de documentaire na hoe wij als mensen de wereld bekijken en bestuderen. Het Testerep-onderzoeksproject combineert een indrukwekkende hoeveelheid aan verschillende soorten dataverzameling en analyses; van onze ogen en handen (opgravingen) tot technologische verlengstukken voor onze zintuigen (LIDAR, geluids- en magnetische golven...). Zo legt de film de link tussen mens en technologie, verleden en toekomst.
https://www.daltondistribution.be/film/testerep
Orka's op onze stranden
Het raadsel van de gestrande zeezoogdieren
Jan Haelters, Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen
De recente stranding van een orka in België kreeg heel wat aandacht. We kijken terug naar deze stranding in al zijn facetten, en gaan dieper in op het onderzoek dat gevoerd wordt in ons land rond gestrande zeezoogdieren. We kijken ook eens terug in het verleden naar andere strandingen van orka's en de rol van klimaatsverandering.