Studienamiddag: Hoever kunnen wetenschappers gaan in hun maatschappelijk engagement zonder hun geloofwaardigheid te ondermijnen?

Hoe ver kunnen wetenschappers gaan in hun maatschappelijk engagement zonder hun geloofwaardigheid te ondermijnen?

Deze prangende vraag staat centraal tijdens de studienamiddag georganiseerd door de Reflectiegroep Responsible Research & Innovation en Wetenschapsethiek (RRI&WE), in samenwerking met leden van de Jonge Academie (JA), de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB), de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) en de administratie WEWIS.

Tijdens dit evenement wordt dieper ingegaan op de uitdagingen waarmee maatschappelijk betrokken wetenschappers vandaag geconfronteerd worden. Wetenschappers worden immers steeds vaker aangemoedigd om hun onderzoek niet enkel correct en helder te communiceren, maar ook om actief deel te nemen aan het publieke debat. Maar waar ligt de grens tussen engagement en objectiviteit? In hoeverre kan publieke of politieke aanwezigheid de wetenschappelijke autoriteit onder druk zetten, zeker wanneer het thema buiten het eigen onderzoeksdomein valt?

Zowel junior als senior onderzoekers, beleidsverantwoordelijken binnen onderzoeksinstellingen en overheden, wetenschapscommunicatoren en leden van de pers zijn van harte uitgenodigd. Verschillende onderzoekers brengen persoonlijke getuigenissen over hun maatschappelijke betrokkenheid, hun ervaringen in het contact met media, burgers of beleid, en de spanningen die daarbij kunnen ontstaan. Deze getuigenissen vormen het vertrekpunt voor een verdiepend panelgesprek met de sprekers en het publiek.

Elke spreker belicht het centrale thema vanuit zijn of haar eigen onderzoeksachtergrond en perspectief. Zo ontstaat een rijk en genuanceerd debat over de rol van wetenschappers in onze samenleving en de manier waarop zij, met behoud van hun geloofwaardigheid, een brug kunnen slaan tussen wetenschap en maatschappij.

De Sprekers en Panelleden

Joos Vandewalle, Voorzitter Reflectiegroep RRI&WE.

Herman Van Goethem, Voormalig Rector UAntwerpen. Hij houdt een algemene bespreking van het thema zowel vanuit eigen thematiek, onderzoekservaring rond moderne en hedendaagse geschiedenis, vanuit de ervaring bij de uitbouw van de Dossin-kazerne en vanuit de beleidservaring als Rector.

Judi Mesman, Universiteitshoogleraar maatschappelijke verantwoordelijkheid en impact. Ze bestudeert de sociale (on)rechtvaardigheid met speciale aandacht voor intergenerationele vraagstukken op individuele en institutionele niveaus. Ze ontving in 2021 de Stevinpremie.

Marleen Temmerman, emerita Gewoon Hoogleraar UGent. Ze combineerde haar politieke carrière met gewoon hoogleraarschap in de verloskunde aan de Universiteit Gent en met de functie hoofd van de afdeling verloskunde in het Universitair Ziekenhuis Gent rond het thema van reproductieve geneeskunde. Zij heeft een leidinggevende functie aan het departement gynaecologie en verloskunde van de Aga Khan University (Kenya). Ze ontving in 2014 de Gouden Penning van KVAB.

Stefaan Walgrave, politicoloog, is Gewoon Hoogleraar aan de UAntwerpen. Hij bestudeert vooral politieke representatie, met name de relatie tussen gekozen politici en de publieke opinie. Daarnaast onderzoekt hij de relatie tussen media en politiek en ook sociale bewegingen en hun politieke impact. Ook het stemgedrag van burgers, en vooral de mate waarin de stem wordt bepaald door beleidsvoorkeuren, behoort tot zijn onderzoeksdomein. Hij ontvangt op 24 november 2025  de Ernest-John Solvayprijs in de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van het FWO.

Patrick Willems, Gewoon Hoogleraar, KU Leuven hydrologie en waterbeheer, beleidsadvies waterbeheer.

Anneleen Malfliet, Kinesitherapie, Hoofddocent VUB, Onderzoekt onderliggende mechanismen en nieuwe behandelstrategieën voor chronische pijn, met specifieke aandacht voor levensstijlfactoren.

Xavier Verhelst, Hoofddocent UGent, Department Gastroenterologie en Hepatologie, Universitair Ziekenhuis Gent, Arts-specialist in leverziekten UZ Gent. Legt de focus op translationeel onderzoek, ontwikkeling van nieuwe biomerkers en gepersonaliseerde geneeskunde.