Studiedag: Impact van sociale media en AI op welzijn en digitale autonomie
Symposium
Paleis der academiën
IMPACT VAN SOCIALE MEDIA EN AI OP WELZIJN EN DIGITALE AUTONOMIE
Getuigenissen en oproep tot actie
Plaats: Paleis der Academiën, Hertogstraat 1, Brussel
Datum: 4 december 2025 (9u00-17u00)
Sociale media en AI zijn machtige instrumenten die zich meer en meer met elkaar verstrengelen. Zij zijn als een tsunami over de wereld gerold en worden nu gebruikt door jong en oud. De voordelen en mogelijkheden van sociale media en AI zijn alom bekend, anders waren ze niet zo succesvol. Maar we mogen niet blind zijn voor de nadelen. Generatieve AI worstelt nog steeds met allerlei onvolkomenheden, waarvan de belangrijkste de 'hallucinaties' zijn, antwoorden die werkelijkheid en fictie door elkaar halen. Sociale media worstelen dan weer met de neiging om gebruikers, en dan vooral jongeren, binnen te trekken in een universum dat negatief is voor hun psychologisch en sociaal welzijn. Sociale media en AI zijn bijna volledig in de handen van buitenlandse (vooral Amerikaanse) grote tech ondernemingen met alle economische gevolgen van dien.
Deze studiedag brengt een brede waaier van disciplines bij elkaar om te kijken wat de impact is van sociale media en AI op ons welzijn en onze welvaart en hoe we ongewenste neveneffecten kunnen temperen. Er komen getuigenissen van kinderen, ouders, zorgverleners, en leraars, en argumenten waarom we moeten werken aan Vlaamse autonomie in Europees verband van laag tot hoog: van hardware, cloud computing, en software tot sociale media, taalmodellen, en AI regelgeving. Er komen voorstellen voor concrete acties en rapporten over wat er nu al gebeurt in Vlaanderen op het vlak van bewustwording, regelgeving, en technologische ontwikkeling.
De studiedag is bedoeld voor beleidsmakers, ondernemers, investeerders, onderzoekers, leraars, zorgverleners en iedereen die begaan is met de welvaart en het welzijn van onze maatschappij. Het is een initiatief van de Koninklijke Vlaamse Academie van Belgie voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) (Klassen van Natuurwetenschappen, Technische Wetenschappen en Menswetenschappen) en in samenwerking met de Koninklijke Academie voor Taal en Letterkunde (KANTL). De studiedag mondt uit in een standpunt over de toekomst van sociale media en AI, gepubliceerd door de academie.
Curators: Luc Steels, Theo Compernolle, Veronique Hoste.
Deelname aan de studiedag is gratis maar inschrijving is vereist. Opgelet, er zijn een beperkt aantal plaatsen.
PROGRAMMA
8u45 Deuren en koffie
9u25-9u35
Welkomstwoord en inleiding
Luc Steels (Prof. em. VU Brussel, KNW)
I. VERSLAVING AAN DIGITALE MEDIA IS HET ULTIEME VERLIES VAN AUTONOMIE
9:35-10:15
PANEL 1: HET VERLIES VAN AUTONOMIE VERSCHILT AANZIENLIJK VAN KIND TOT KIND
- Dr. Theo Compernolle: Verborgen verleiders tegen sturende vaardigheden
Neuropsychiater. Was o.a. hoogleraar aan de VU Amsterdam en Suez Chair in Leadership and Personal Development, ULB-Solvay Business School.
- Dr. Marijn Martens: Alle kinderen en jongeren zijn niet gelijk: van stressvrije surfers tot digitale doelwitten
Master in Communicatiewetenschappen en Postdoctoraal onderzoeker bij de onderzoeksgroep voor Media, Innovation and Contemporary Technologies, UGent
10:15 – 11:00
PANEL 2: HET VERLIES VAN AUTONOMIE VAN OUDERS EN LEERKRACHTEN.
- Jeroen Degreef: Het verschil tussen een school met en een zonder digitale verleiders
Master in Germaanse talen, directeur van de OLV-scholen in Sint-Genesius-Rode
- Lies Craeynest: Ouders verliezen hun opvoedkundige autonomie
Directeur en initiatiefneemster van KidsUnplugged. Master in Psychologie, Universiteit Gent, Master in Anthropology of Development, SOAS University of London
11:00-11:30 PAUZE
11:30-12:15
PANEL 3: ALS HET CONTROLEVERLIES UIT DE HAND LOOPT
- Dr. Sofie Crommen: De tweede en derde lijn trekken aan de alarmbel.
Kinder- en jeugdpsychiater. Voorzitster van de Vlaamse Vereniging voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie
- Dr. Hendrik Peuskens: Verslaving aan digitale media is een echte verslaving.
Psychiater. Diensthoofd Team Verslavingszorg. Alexianen Tienen. Voorzitter VAD - Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs
12:15-13:00
PANEL 4: AI IN HET ONDERWIJS
- Prof. Tinne De Laet: Moet het onderwijs AI omarmen?
Ingenieur. Professor didactiek van AI. KU Leuven
- Drs Wim Vanrie en Pieter Beck: Weigeren moet kunnen
Filosofen. Doctor-assistent en Doctoraal onderzoeker moraalfilosofie, UGent
13:00-13:50. LUNCH
II. PLEIDOOI VOOR MEER VLAAMSE DIGITALE AUTONOMIE
13:50-14:15
PANEL 5: HET TERUGWINNEN VAN PERSOONLIJKE AUTONOMIE VEREIST DIGITALE AUTONOMIE
- Prof. Luc Steels: De disruptieve effecten van AI op welzijn, onderwijs en samenleving
AI onderzoeker. Professor em. VUB AI Lab, Dept. Computerwetenschappen
- Dr. Ward Poelmans: Het Vlaamse Supercomputing Center en de Europese AI Giga Factory antennas.
Fysicus en Informaticus. Hoofd Scientific Data and Compute VU Brussel, Vlaams Supercomputing Center
14:15-15:00
PANEL 6: VLAAMSE SOCIALE MEDIA
- Dr. Simon Van Hoeymissen: Pleidooi voor eigen sociale media
Crimonoloog en politoloog. Onderzoeker Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie
- Jennick Scheerlinck: Buurtnetwerken in Vlaanderen
Software ingenieur. Stichter en CEO Hoplr
15:00-15:45
PANEL 7: VLAAMSE TAALMODELLEN
- Prof. Walter Daelemans: Waarom zijn Vlaamse taalmodellen cruciaal?
Computertaalkundige. Prof. computerlinguistiek UAntwerpen
- Prof. Veronique Hoste: Stand van zaken voor Vlaamse taalmodellen
Computertaalkundige, Prof. computerlinguistiek UGent
15:45-16:15
PANEL 8: VLAAMSE AI TOEPASSINGEN
- Luk Overmeire. Huidige toepassingen van AI in de media
Master in Ingenieurswetenschappen. Hoofd AI Onderzoek VRT
- Mr. Matthias VanDamme. Valkuilen van AI voor Juridische toepassingen
Advocaat, Matthias Claeys & Engels, Antwerpen, assistent UGent
16:15-17:30
PANEL 9: DE ROL VAN DE OVERHEID – CONCLUSIES
Aansluitend: receptie