De genetisch gewijzigde sapiens
Symposium
25-04-2018
Paleis der Academiën, Brussel
De genetisch gewijzigde sapiens
Organisation
Academisch Cultureel Forum
Activiteiten in het kader van de Lentecyclus
De Lentecyclus werd geopend door technologiefilosoof Peter Paul Verbeek. Thema's die aan bod komen zijn onder meer: biogenetica, eugenetica, implantaten voor kennisoverdracht... Lezingen over deze onderwerpen zijn de aanleiding voor een debat over de wetenschappelijke scepsis maar ook de ethische consequenties van de biologische maakbaarheid van de mens.
Programme:
25-04-2018
1 Inleiding: Homo technologicus 14:00 - 14:40
Peter-Paul Verbeek, Technologiefilosoof Universiteit van Twente (spreker)
Technologische ontwikkelingen bevinden zich steeds vaker aan de grens van
de mens. Implantaten in het brein verschuiven onze cognitieve grenzen,
protheses en exoskeletten herdefiniëren de zintuiglijke grens tussen mens
en wereld, en CRISPR-CAS doorbreekt de grenzen van de maakbaarheid van de
mens. De ethische discussie over de wenselijkheid en aanvaardbaarheid van
deze ingrepen in de mens is al jaren gepolariseerd tussen een
bioconservatief streven naar bescherming van de mens tegen de techniek
versus de transhumanistische ambitie om een verbeterde opvolger van de
mens te realiseren. In deze lezing zal ik betogen dat er een derde weg
nodig is in de ethische discussie, die niet uitgaat van een oppositie
tussen mens en technologie, maar juist van het fundamenteel technologisch
bemiddelde karakter van het menselijk bestaan. Technologie is onderdeel
van de menselijke conditie, en dat vergt een ethiek die de techniek niet
van buitenaf wil begrenzen maar van binnenuit kritisch wil begeleiden.
2 De genetisch gewijzigde Sapiens, realiteit of fictie? 14:40 - 15:20
Jean-Jacques Cassiman, KU Leuven (spreker)
Het menselijk genoom project (1992-2003) heeft voor een kennis en
technologie revolutie gezorgd, die het vandaag mogelijk maakt om vlot het
DNA van een persoon te kunnen lezen en progressief te begrijpen wat de
betekenis/functie is van al dat DNA. Het identificeren van defecten en het
aanbod om de bevolking te screenen op ziekteverwekkende wijzigingen van
het DNA neemt toe. Het is echter ook duidelijk geworden dat er een complex
geheel van controles bestaat op de manier waarop de informatie van het DNA
wordt vertaald in de cellen en dat het DNA chemisch kan gemerkt worden
door omgevingsfactoren (epigenetica).
Methoden werden op punt gesteld om specifieke wijzigingen in het DNA aan te brengen (CRISPR-Cas); stamcellen kunnen uit lichaamscellen worden bekomen; kernen van eicellen kunnen worden vervangen door andere kernen; niet – in – de – natuur - voorkomende bouwstenen kunnen worden ingebouwd in het DNA en vertaald tot nieuwe eiwitten (synthetische biologie). Al deze spectaculaire realisaties hebben echter ook aangetoond hoe complex het functioneren van onze cellen en weefsels is en hebben het enthousiasme over de al te optimistische overtuiging dat ons genoom binnenkort fundamenteel kan gewijzigd worden wat getemperd.
Methoden werden op punt gesteld om specifieke wijzigingen in het DNA aan te brengen (CRISPR-Cas); stamcellen kunnen uit lichaamscellen worden bekomen; kernen van eicellen kunnen worden vervangen door andere kernen; niet – in – de – natuur - voorkomende bouwstenen kunnen worden ingebouwd in het DNA en vertaald tot nieuwe eiwitten (synthetische biologie). Al deze spectaculaire realisaties hebben echter ook aangetoond hoe complex het functioneren van onze cellen en weefsels is en hebben het enthousiasme over de al te optimistische overtuiging dat ons genoom binnenkort fundamenteel kan gewijzigd worden wat getemperd.
3 "Super(hu)man" dankzij geïntegreerde technologieën in het menselijk lichaam? 15:20 - 16:00
Sebastian Haesler, Neuroelectronics Research Flanders (NERF). (spreker)
De voorbije jaren is er enorm veel wetenschappelijke vooruitgang geboekt
in de biologie, computerwetenschappen, en micro- en nanotechnologie. Als
gevolg is het mogelijk geworden het zenuwstelsel met hoge tijdsgebonden en
ruimtelijke precisie te beïnvloeden. Ook ontwikkelingen in genetica, die
ons in staat stellen het DNA aan te passen, zijn veel preciezer geworden.
Zelflerende systemen en artificiële intelligentie laten toe data te
verwerken op steeds slimmere en snellere manieren, en steeds kleinere
fysieke overgangen tussen technologie en menselijk lichaam worden
ontwikkeld en geïmplanteerd in het menselijk lichaam. Gecombineerd
vertegenwoordigen deze technologische ontwikkelingen een enorm potentieel
voor het behandelen en genezen van kwetsuren en ziekten, maar zij kunnen
ook ingezet worden om het menselijk kunnen te verbeteren tot ver voorbij
de biologische mogelijkheden van vandaag. Deze presentatie geeft een
technologisch perspectief op implantatie-technologieën met als doel de
discussie over de fundamentele ethische, legale, en sociale implicaties te
faciliteren.
4 Paneldebat 16:00 - 17:00
Jean-Jacques Cassiman, KU Leuven (panellid)
Herman De Dijn, KU Leuven, KVAB (panellid)
Hugo De Man, KU Leuven, KVAB (panellid)
Sebastian Haesler, NERF (panellid)
Peter-Paul Verbeek, Universiteit Twente (panellid)
5 Receptie 17:00 - 17:30