De democratische balans in Europa

Een toenemend aantal landen bevindt zich in de toestand van ‘failed states’, economische chaos, geweld en schending van de mensenrechten. Dit geldt voor heel wat Afrikaanse landen maar ook voor de landen, waar de zogenaamde Arabische lente heeft plaatsgevonden. Welke staatkundige oplossingen zijn daar wenselijk en mogelijk?

Een gelijkaardige vraag rijst in verband met onder meer China en Rusland, landen wier staatkundig verleden steeds despotisch en autoritair is geweest. Daarbij moet de vraag worden gesteld in welke mate de parlementaire democratie van het westerse type toepasbaar is op samenlevingen met sterk verschillende culturele en politieke achtergronden en tradities.

Tevens doen zich allerlei staatkundige functioneringsproblemen voor in de Verenigde Staten van Amerika maar ook in Europa. Is federalisering van de natiestaten de beste staatsvorm voor de toekomst? Welke lessen kunnen worden getrokken uit de federale staatsvorming in bijvoorbeeld België, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, (Spanje, Groot-Brittannië)? En wat met de Europese Unie? Kan de EU evolueren naar een voldragen federatie?

Wat met het democratisch deficit? Welk kiessysteem biedt waarborgen voor voldoende betrokkenheid van de kiezers bij het beleid - democratische representativiteit - : een proportioneel systeem? Een meerderheidssysteem? Point voting (=elke kiezer krijgt bijvoorbeeld 10 stemmen)? Wat is de invloed van het zich verspreiden van de digitale samenleving op de modus operandi van de democratie? Dit is slechts een greep uit talrijke, belangrijke en boeiende vragen die oprijzen in verband met de staatsvormen voor vandaag en morgen.