Antwerpse wetenschap en nieuwe infectieziekten: van de HIV-pandemie in 1984 naar pandemische paraatheid anno 2023

Begin jaren 80 werd de wereld opgeschrikt door de dodelijke AIDS epidemie. Het wetenschappelijk onderzoek ging snel, met als belangrijkste doorbraak, de aidsremmers, die de game changer bleken en de sterfte drastisch deden dalen. De verspreiding van het virus stoppen bleek veel moeilijker, en een vaccin is nog niet in zicht. Harde lessen werden geleerd in de laatste 40 jaar, HIV en AIDS zijn meer dan een virus en een ziekte. Inzicht in de context van (seksueel) gedrag, stigma en discriminatie bij kwetsbare groepen en functionerende flexibele gezondheidssystemen, waren even essentieel als de biomedische doorbraken. En de HIV positieve mensen hebben ons de weg gewezen naar een “community led” response. Lessen die voor de Covid pandemie nuttig bleken.

Erika Vlieghe

Professor Erika Vlieghe is arts infectieziekten met professionele ervaring in het binnen- en buitenland (VK, Oeganda, Ecuador, Cambodja). Ze studeerde geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven (1996), Tropische Ziekten aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen (ITM, 1997) en specialiseerde zich in interne geneeskunde en infectieziekten aan de Katholieke Universiteit Leuven (2004).

Van 2004 tot 2017 werkte ze als senior staflid en onderzoeker aan het ITM. Sinds 2017 leidt ze de afdeling Algemene Interne Geneeskunde, Infectieziekten en Tropische Geneeskunde in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA); ze doceert tropische geneeskunde en infectieziekten in verschillende bachelor- en postgraduaatopleidingen aan de Universiteit Antwerpen en het ITM.

De afgelopen jaren was ze betrokken bij onderzoek en capaciteitsopbouw op het gebied van antibioticaresistentie in lage- en middeninkomenslanden; in 2014 promoveerde ze op dit gebied. Van oktober 2014 - oktober 2015 was Erika Vlieghe aangesteld als 'Nationale Ebola-coördinator' in België. Sinds het begin van de COVID-19 crisis staat ze aan het hoofd van verschillende wetenschappelijke comités die de federale regering adviseren over pandemiebeheer en paraatheid. Sinds 2022 is ze ook lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Geneeskunde en vicevoorzitter van de Vlaamse Erkenningsraad voor Klinische Infectiologie.

Marie Laga

Marie Laga is emeritus professor op het Instituut voor Tropische geneeskunde (ITG) te Antwerpen. Ze studeerde geneeskunde op de KUL [1975-82], Epidemiologie aan de LSHTM [1986-87] en behaalde een doctoraat aan de UA [1990]. In 1984 begon ze aan het ITG onderzoek te doen over SOA en later HIV oa in Congo, Kenia en Ivoorkust. Onder haar leiding werd een  interdisciplinair team uitgebouwd dat zowel  internationaal als  in Belgie baanbrekend werk deed  om de epidemie, de ziekte AIDS en het virus HIV beter te begrijpen, en aangepaste bestrijding strategieën te formuleren en evalueren. Marie werd internationaal erkend als een expert in HIV preventie, en zetelde in verschillende   nationale en internationale adviesgroepen